Σκούφος, Φιλόθεος

Έλληνας ζωγράφος (Χανιά ; - Ζάκυνθος 1685). Μοναχός και ηγούμενος της Μονής Χρυσοπηγής, στα Χανιά, μετά την άλωση της γενέτειρας του από τους Τούρκους (1645) κατάληξε στη Βενετία, όπου υπηρέτησε ως εφημέριος του Άγιου Γεώργιου των Ελλήνων (1655-1659) διδάσκοντας παράλληλα στο εκεί σχολείο. Το 1665 η Δημοκρατία της Βενετίας του παραχώρησε την εκκλησία της Λαουρένταινας στο φρούριο της Ζακύνθου, όπου έμεινε ως το 1673· από τότε ως το θάνατό του έζησε στο μοναστήρι του Άγιου Αθανάσιου, στους Κήπους της Ζακύνθου. Ζωγράφος φορητών εικόνων από τους καλύτερους της εποχής του, με αυστηρή τεχνική, χωρίς όμως να φτάνει σε άψυχη καλλιγραφική τυπικότητα, ο Σ. μένει προσηλωμένος στην παράδοση, από την οποία αντλεί συχνά τα θέματά του, καταφεύγοντας στους μεγάλους δασκάλους του 16ου αι. (Μιχαήλ Δαμασκηνό) ή και σε παλιότερους της παλαιολογείου εποχής. Μια από τις σημαντικότερες εικόνες του, η «Θεία λειτουργία» (1664), πολυπρόσωπη και μεγαλοπρεπής σύνθεση, καταστράφηκε στη Ζάκυνθο, στους σεισμούς του 1953. Φορητή εικόνα: «Υπαπαντή», έργο του Φιλόθεου Σκούφου (Βυζαντινό Μουσείο, Αθήνα).